Bilgi Testleri

İşgörenlerin değerlenmesi veya kişiler arası karşılaştırma yapılması sırasında bireylerin bireysel durumları ve sahip bulundukları bilginin düzeyinin de bilinmesi gerekir.  Bilgi testleri kişilerin belirli bir t zamanında ne bildiğini ve ne ölçüde bildiğini analiz etmeye yarayan testlerdir.  Bilgi testleri ile kişilerin belirli bir konudaki bilgi düzeyleri tespit edilebileceği gibi, genel olarak sosyal veya teknik konulardan neyi, ne ölçüde bildiği de test edilebilir. Ayrıca kişilerin günlük yaşam ve toplumsal yapıya ilişkin genel kültürleriyle ilgili değerlemeleri yapmaya yarayan genel kültür testleri de bilgi testleri arasında yer alır.

Kişilerin bilgi düzeylerinin değerlendirilmesi;

Bilgi, kişilerin belirli konuların oluşumu veya gelişimi hakkında bazı kuramsal veya uygulamalı fikre sahip olmaları durumudur.

Belirli işler için işgören seçilirken, kişilerin iş ve iş araçları hakkında bilgi sahibi olmaları istenir, mümkün olduğu ölçüde bilgisel düzeyleri yüksek olan kişilerin işe alınmasına çalışılır.  İşte böyle bir istek sonucu işgörenlerin bilgilerinin değerlendirilmesi, kişiler arası karşılaştırmalar yapılırken, karşılaştırmanın bilgi düzeyi açısından da yapılması istenir.

Kişilerin bilgilerini tespit etmek için geliştirilmiş özel testler vardır.  Bu testler aracılığı ile bireylerin neyi ne ölçüde bildikleri, gruba göre bilgisel düzeylerinin ne olduğu tespit edilebilir.  Özellikle kurumsal bilgilerin analizi için geliştirilmiş bir dizi kağıt-kalem testinden söz etmek, mekanik bilgilerinde aletli testler üzerinde yapılan uygulamalar ile kolayca tespit edildiğini görmek mümkündür.

Bilgi değerlemenin bir yönü de kişilerin genel zeka düzeylerinin ve zihinsel yeteneklerinin işlerliğinin ölçülmesidir.  Yapılan araştırmalar, genel zeka düzeyleri yüksek olan kişilerin, bazı zihinsel yetenekleri işler durumda olan bireylerin bilgi düzeylerinin de yüksek olduğunu göstermiştir.  Örneğin mekanik yetenekleri gelişmiş olan bireylerin veya mekanik ilgi zekası gelişmiş olan bireylerin esasında çok zaman mekanik bilgilerinin de fazla olduğu görülmüştür.  Bu nedenle bilgi analizinde genel ve özel bilgi testlerinin yanı sıra yine özel olan zeka ve yetenek testlerinin de kullanılması, test sonuçları arasında ilişki analizi yapılarak değerlemenin tutarlılığı hakkında fikir yürütülmesi gerekli olacaktır.

KAYNAK: İşletmelerde kişi değerlemede psikoteknik Prof Dr. İlhan Erdoğan

1.3.2.5. Projektif Testler

Projektif kelimesi yansıtma karşılığında kullanılır.  Bu testlerde resimler, mürekkep lekeleri ve tamamlanmamış cümlelerden yararlanılır.  Temel nitelik uyaranların yapılanmamış olmasıdır.  Böylece insan bu uyarıcıyı yapılandırırken değer ve düşünceleriyle bağlantılı olarak hayal gücünü kullanır.  Açık seçik olmayan, belirsiz uyarıcılara karşı insanların gösterdiği kişisel ve özel cevapların yorumlanmasına dayanır. 

Mürekkep Testi Lekesi

Rorschach Testi; on tane, üzerinde beşi siyah, beşi renkli mürekkep lekesi bulunan kartlardan oluşur.  Kişiden, tek tek gösterilen kartlar üzerindeki şekli bir şeye benzetmesi ve bunu söylemesi istenir.  Bu test, bireyin belirsiz uyaranı algılarken, şeklin zihninde uyandırdığı çağrışımları, cevabına yansıtacağı esasına dayanır.

Çok karmaşık puanlama sistemi olması, testi uygulamak için bu konuda eğitim almayı gerektirir.  Endüstride ancak özel durumlarda kullanılmasının doğru olacağı açıktır.  Örneğin bir satış elemanı alınacaksa, onun yapacağı işi ne kadar benimsediği ve o işe ne kadar motive olduğu konusunda gereken bilgi elde edilebilir.

TAT- Tematik Algı Testi

Test, üzerinde siyah-beyaz resimler bulunan 29 ve düz beyaz bir karttan oluşur.  Bu test kişilik yapısının bütününü araştırır.  Kişilerin diğer insanlarla olan ilişkilerine ve çevrelerine göre takındıkları tutumlara odaklanır.  Kısaca kişiliğin sosyal boyutunu inceler. Kartlar deneklere gösterilir ve bir paragraflık bir hikaye anlatılması istenir.  Endüstride kullanmak üzere bu kartların bazıları seçilip, kişinin belli bir alanı düşünmesi sağlanarak hikaye anlatması istenebilir.  Bu testin de eğitim almış bir psikolog tarafından kullanılması şarttır.

Baier Cümle Tamamlama Testi

67 adet tamamlanmamış cümleden oluşan bir testtir.  Uygulama yapılan kişilerden bu cümleleri tamamlamaları istenir.  Çalışma yaşamında, işe alınacak elemanların belli konulardaki kişilik eğilimlerine ait bilgiler vermesi açısından test bataryasına dahil edilebilir.  Ne var ki, yönetimin eğilimler konusundaki görüşünün belirlenmesi gerekir.  Bu testin patoloji  aradığı alanlar şunlardır;

• Geçmişe karşı tutum
• Geleceğe karşı tutum
• Benlik duygusu ve kendi yeteneklerine karşı tutum
• Anneye karşı tutum
• Babaya karşı tutum
• Ev ve Aile ilişkilerine karşı tutum
• Arkadaşlara karşı tutum
• Otoriteye karşı tutum
• Korku ve endişeler
• Suçluluk hisleri
• Okul ve işe karşı tutum
• Karşı cinsle olan münasebetlerle ilgili tutumlar
• Genel tutumlar

KAYNAK: Eleman Seçimi Prof. Dr. Nursel Telman – İlknur Ö. Türetgen