1.2.2. Testlerin Personel Seçiminde Kullanılması ve 1.3. Testlerin Türleri

1.2.2. Testlerin Personel Seçiminde Kullanılması

Personel Seçiminde Değerleme Biçimleri

Psikoteknik ölçüm ve değerleme yöntemi, belirli özellikleri taşıyan ve özel bir sistem içerisinde  toplanan testlerle kişilerin değişik yönlerini saptamaya yarayan davranışsal ölçüm tekniğidir.  Psikolojik ölçüm ve değerlemenin kendisine özgü özellikleri ve gerekli koşulları vardır. 

Psikoteknik ölçümün özelliği

Kişi değerleme ve bazı bireysel özellikleri analiz etmek amacı ile geliştirilen psikoteknik yöntemin ölçü birimi özel olarak hazırlanan testlerdir.  Ancak test aracığı ile ölçüm yapabilmek için bazı eşik değerlere gerek olacaktır.  Başka bir deyişle test sonuçlarının yorumu için özel sınır değerlere gereksinim vardır.  Testler aracılığı ile ölçüm, yorum kullanımına göre ya bireyi öz olarak değerlemeye yönelik olacaktır veya bireyi özellikleri bilinen gruplarla karşılaştıracaktır.

Bireyi Öz Olarak Değerleme

Psikolojik yöntemlerle yapılan çalışmaların büyük bir kısmı  bireyi öz olarak değerlemeye yöneliktir.  Bireyi öz olarak analiz etmekte hazırlanan değişik tipte testler vardır.  Bu testle özel uygulama çalışmalarından sonra standart uygulama ve yorumlama biçimine ulaşmıştır.

Özel olarak geliştirilen testler, teste tabi olan kişilerin zihinsel ve bedensel yeteneklerinin düzeyini , belili bir zamandaki bilgi seviyesini analize olanak verir.  Ayrıca söz konusu yetenek ve özelliklerin gelecekteki durumunun ne olacağını analiz etmek amacı ile yapılan psikoteknik uygulamalar da bireyi öz olarak değerlemeyi amaçlamaktadır.

Kişilerin ne tür işlerde daha başarılı olacaklarını tespit amacı ile yapılan psikoteknik analizler, eğitim planlama ve eğitim değerleme için yapılan uygulamalar da esas itibariyle adayları öz olarak değerlemeye yöneliktir.

Bireyi Gruba göre değerleme

İşletme yönetiminde psikotekbik yöntem büyük oranda kişilerin özellikli gruplarla karşılaştırılmasında kullanılırlar.  Esasında bireylerin bir gruba göre yerinin belirlenmesi bütün testlerin son amacıdır.  Kişilerin gruplarla karşılaştırılması için test sonuçları benzer özlellikli topluluklara göre yeniden gruplanır. Elde edilen sonuçların grup özellikleri ile karşılaştırması yapılır.  Endüstiriyel bir organizasyonda mesleki eğitimi olan adayların, meslek sahibi olan ve olmayanların, düz işgörenlerin, yöneticilerin, teknisyenlerin test sonuçları alınır ve bu özleliklerine göre gruplanır.  Test çalışmalarının sonuçları da gruplara göre yorumlanır.

Psikoteknik ölçümün temel yaklaşımları

Breiysel özellikleri ölçüm ve yorumlamada psikoteknik yöntemin belirgin temel yaklaşımları vardır.  Bazı ölçümlerde tek bir yaklaşım geçerli olurken bazılarında birkaç temel yaklaşım aynı anda geçerlidir.

1.3. Testlerin Türleri

1.3.1. Testlerin Yapıldığı Maddeye Göre Sınıflama

Testlerle ilgili olarak yapılan en yaygın sınıflama testin yapıldığı maddeye göre yapılan sınıflamadır.  Bu ayrıma göre testleri kağıt, kalem testleri ve aletli testler şeklinde iki gruba ayırmak mümkündür.

1.3.1.1. Kağıt-Kalem Testleri

Kağıt-kalem testleri testin yazılı olarak deneklere verilmesi ve cevapların da denekler tarafından test üzerine veya özel cevap föyüne yazılarak bildirilmesi şeklinde yürütülen testlerdir.  Kağıt-kalem testleri esas itibariyle sözel testler durumundadır, bazı hallerde şekil veya desen ilişkisini çözümlemeye dayanır. 

1.3.1.2. Aletli Testler

Aletli testler genel zeka ölçümünden bedensel yeteneklerin ölçümüne kadar tüm kişisel özellikleri tespit edecek şekilde geliştirilmiş durumdadır.  Bu tür testlere tabi olan deneğin okuma, yazma düzeyi çok önemli değildir.  Bu nedenle eğitim düzeyi çok düşük olan kişilerin değerlendirilmesinde aletli testlerin kullanımı tercih edilir.  Ayrıca bedensel yeteneklerin tespiti için aletli testlerin kullanılması zorunludur.

KAYNAK: İşletmelerde kişi değerlemede psikoteknik Prof Dr. İlhan Erdoğan